Kελυφωτό φιστίκι ΗΠΑ: Περιοχές, πηγές, ιστορία, κ.α.

(συνεχιζόμενη ενημέρωση - κατασκευή)

Περιοχές παραγωγής

Το 2007 σε άρθρο του περιοδικού Western Farm Press διαβάζουμε ότι στις ΗΠΑ υπήρχαν  734 παραγωγοί που καλλιεργούσαν 453.000 στρέμματα ενώ άλλα 161.000 στρέμματα θα έμπαιναν σε παραγωγή τα επόμενα χρόνια.

Η παραγωγή εντοπίζεται κυρίως στις νότιο δυτικές πολιτείες των ΗΠΑ, Καλιφόρνια, (CA) Αριζόνα (AZ) και Νέο Μεξικό (NM). [Εικόνα από American Farm Bureau Federation].

Ο μεγαλύτερος όμως όγκος της παραγωγής (99%) προέρχεται από την πολιτεία της Καλιφόρνια, περιοχή με παράδοση στους ξηρούς καρπούς (70% της παγκόσμιας παραγωγής αμυγδάλου), από όπου ξεκίνησε και η εξάπλωση της καλλιέργειας των κελυφωτών φιστικιών στις ΗΠΑ. Συγκεκριμένα η γνωστή ως "Κεντρική Κοιλάδα" της Καλιφόρνια (Central Valey) με 6,5 εκατομμύρια κατοίκους και επιφάνεια 110.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα είναι η κυριότερη περιοχή παραγωγής των κελυφωτών φιστικιών των ΗΠΑ. Να υπενθυμίσω ότι όλη η Ελλάδα έχει έκταση 131.990 τετραγωνικά χιλιόμετρα, 87 τετραγωνικά χιλίομετρα είναι όλη η Αίγινα (που νομίζει ότι είναι το παγκόσμιο κέντρο του κελυφωτού φιστικιού) και 4.440 τετραγωνικά χιλιόμετρα όλη η Φθιώτιδα που εξελίσσεται στο νέο κέντρο. Η κοιλάδα της Καλιφόρνια λοιπόν χωρίζεται σε 4 μέρη: Βόρεια του Σακραμέντο, Σακραμέντο, Βόρεια κοιλάδα San Joaquin και Νότια κοιλάδα San Joaquin. [εικόνα αριστερά από http://en.wikipedia.org/wiki/Central_Valley_(California)]

Στην κοιλάδα της Καλιφόρνια η παραγωγή εντοπίζεται στις 17 αγροτικές περιφέρειες που βρίσκονται στην κεντρική κοιλάδα της Καλιφόρνια πάνω και κάτω από το δέλτα Sacramento - San Joaquin: (οι σύνδεσμοι παραπέμπουν στα τοπικά γραφεία αγροτών -Farm Bureau- και τα νούμερα στις εκτάσεις -στρέμματα- φιστικιών  του 2008 και συνδέονται με τις σελίδες του  αγροτικού τμήματος  της περιφέρειας που εκδίδει τα ετήσια στατιστικά καλλιεργειών):

Βόρεια Σακραμέντο: Τehama(732=),  Glenn (4.220=), Butte (1.905+), Colusa (-),
Κεντρικό Σακραμέντο: Sutter(-) Yuba (-), Yolo (-) Sacramento (-),
Βόρειο San Joaquin: ,San Joaquin (-) Stanislaus (-) Merced (17.220+),
Νότιο San Joaquin: Madera (108.837+) Fresno (122.593+), Kings (58.246+) Tulare (65.140+), Kern (197.518+),
H Santa Barbara (-) θεωρείται επίσης περιοχή καλλιέργειας αλλά δεν βρίσκεται στην κοιλάδα.
Τα "-" σημαίνουν ότι δεν υπάρχουν αναλυτικά δεδομένα στα στατιστικά τους και οι εκτάσεις φιστικιών εμπεριέχονται στην κατηγορία "διάφορες καλλιέργειες" ,ως ασήμαντα νούμερα. Τα "+" ότι οι καλλιεργούμενες εκτάσεις αυξάνονται και τα "=" ότι μένουν σταθερές). Τελικά τα νούμερα δείχνουν ότι μόνο σε 9 από τις 17 περιφέρειες έχουμε σημαντική παραγωγή κελυφωτών φιστικιών. [Εικόνα από άρθρο του Michailides and Morgan, 2004]

Θα ήθελα να σημειώσω, με επιφύλαξη όμως γιατί δεν έχω κάποια πηγή να παραθέσω,  ότι το πρόβλημα ξηρασίας που αντιμετωπίζει η κοιλάδα της Καλιφόρνια τα τελευταία 5 χρόνια, φαίνεται να οδηγεί πολλούς παραγωγούς προς το κελυφωτό φιστίκι επειδή είναι ανθεκτικό (όχι παραγωγικό) στην ξηρασία. Πάντως σε κάποιο άρθρο διάβασα ότι οι εκτάσεις βαμβακιού μειώθηκαν σημαντικά λόγω της έλλειψης νερού. Οι παραγωγοί φαίνεται να εγκαταλείπουν τις ετήσιες καλλιέργειες για να μπορέσουν να πουλήσουν ή να μεταφέρουν τα δικαιώματα νερού που έχουν στις πολυετείς δενδροκομικές καλλιέργειες. Πάντως με βάση τις βροχοπτώσεις και τα υδατικά αποθέματα μέχρι τα τέλη του 2009 οι παραγωγοί της κοιλάδας είχαν δικαίωμα στο 5% της ζήτησης νερού που υπολογίζεται με βάση την εξατμισοδιαπνοή της κάθε καλλιέργειας. (απορία: τα δικαιώματα δεν είναι εκτατικά αλλά με βάση την ανάγκη σε νερό της εκάστοτε καλλιέργειας;).

Ιστορία

Η ιστορία του κελυφωτού φιστικιού στις ΗΠΑ ξεκινά από το 1929 όταν αμερικάνος επιστήμονας William E. Whitehouse ταξίδεψε για 6 μήνες στην Περσία (σημερινό Ιράν) συγκεντρώνοντας σπόρους και ψάχνοντας σε βουνά προϊόντος να βρεί τους καλύτερους. Επέστρεψε λένε με 9 κιλά σπόρους για να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα γενετικής επιλογής - βελτίωσης. Με τα φιστίκια να θέλουν από 7 έως 10 χρόνια να ωριμάσουν, ήταν το 1950 που μια επιτυχημένη ποικιλία προέκυψε από αυτό το πρόγραμμα. Η ποικιλία ονομάστηκε Kerman από την ξακουστή για την κατασκευή χαλίων πόλη κοντά στην περιοχή που συνέλεξε τον σπόρο ο Whitehouse. Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια εμβολίασαν την Κέρμαν σε πιο εύρωστα υποκείμενα. Έτσι το όνειρο μιας βιομηχανίας κελυφωτών φιστικιών στην Καλιφόρνια, δίπλα από την ήδη ανεπτυγμένη βιομηχανία αμυγδάλων, έγινε πραγματικότητα.

Ο κόσμος της νέας καλλιέργειας εξαπλώθηκε στην πολιτεία το 1960, και η πρώτη σοδειά 680 τόνων (1.5 million pounds)  συγκομίστηκε το 1976 από λιγότερα από 6000 στρέμματα. Σε αυτό φυσικά βοήθησαν και τα φορολογικά κίνητρα που είδαμε σε προηγούμενη δημοσίευση.

Συνδικαλισμός - Φορείς
Καθώς η έκταση και η παραγωγή αυξάνονταν οι παραγωγοί ένωσαν τις προσπάθειές τους για να προωθήσουν την βιομηχανία. "To πιο καθοριστικό βήμα για την ανάπτυξη της βιομηχανίας" λέει ο Louise Ferguson (NUCIS 3, 1995) έγινε το 1976 με τη δημιουργία του συνεταιρισμού παραγωγών φιστικιών της Καλιφόρνια (California Pistachio Association, CPA). Ο CPA είχε σαν στόχο να συγκεντρώσει τις εισφορές των καλλιεργητών και των βιομηχανιών για να οργανώσει την έρευνα για τις καλλιεργητικές μεθόδους, για νέες ποικιλίες και για να εκπαιδεύσει τους παραγωγούς και  να ενημερώσει τους καταναλωτές για το νέο προϊόν. Στη δεκαετία του '80 τα χρήματα χρησιμοποιούνταν κυρίως για την έρευνα πάνω στην παραγωγή.

Το 1981 συστάθηκε παράλληλα η Επιτροπή κελυφωτών Φιστικιών της Καλιφόρνια  (California Pistachio Commission, CPC), μια αναγνωρισμένη από την πολιτεία υπηρεσία (agency, γραφείο, πρακτορείο, ..), που ενεργοποιήθηκε για να αντιπροσωπεύει όλους τους παραγωγούς στις προσπάθειες ανάπτυξης της βιομηχανίας κελυφωτού φιστικιού, με δημόσιες σχέσεις, μάρκετινγκ και έρευνα σχετικά με τις μεθόδους παραγωγής. Ο συνεταιρισμός των παραγωγών CPA και η κρατική επιτροπή CPC δούλευαν παράλληλα κατευθύνοντας τις χρηματοδοτήσεις περισσότερο προς την ανάπτυξη της αγοράς. Ήδη από το 1978 ο συνεταιρισμός των παραγωγών είχε προσθέσει στην τεχνική επιτροπή που ασχολούνταν με τις μεθόδους παραγωγής άλλες δύο επιτροπές: την επιτροπή κατηγοριών ποιότητας και τυποποίησης και την επιτροπή ανάπτυξης της αγοράς. Το 2000, η CPC έγινε μια από τις πιό επιτυχημένες αγροτοβιομηχανίες της Καλιφόρνια. Χρηματοδοτούνταν από εισφορά (κάποιων cents) ανά κιλό φιστικιών που παράγονταν στην Πολιτεία.

Το 2007, 26 χρόνια μετά η CPC διαλύθηκε μετά από ψηφοφορία των παραγωγών. Απόψεις και σχόλια για αυτό το θέμα μπορεί να βρει κανείς στο από 1 Μαρτίου 2007 άρθρο του Henry Cline στο περιοδικό Western Farm Press εδώ και στο από 17 Μαρτίου 2007 άρθρο του εκδότη του περιοδικού western Farm Press εδώ. Αυτή η πηγή υποστηρίζει ότι ενώ τα 2/3 των παραγωγών ψήφισαν υπέρ της διατήρησης της CPC αντιπροσώπευαν μόνο το 41% του όγκου παραγωγής με αποτέλεσμα να αποφασίσει το 1/3 που είχε και τη μεγαλύτερη βαρύτητα ψήφων. Μεταξύ αυτών που ήθελαν την διάλυση της CPC ήταν και ο Resnick της Paramount Farms που έχει το 30% της παραγωγής. Το αιτιολογικό του Resnick που  συμμετέχει στον συνεταιρισμό των παραγωγών κελυφωτών φιστικιών της δύσης (WPA, Western Pistachio Association) είναι ότι η επιτροπή, ως κρατικός φορέας, δεν μπορούσε να αναπτύξει πολιτική δράση, η οποία ήταν πια απαραίτητη για να συνεχίσει να αναπτύσσεται η βιομηχανία από αυτό το μέγεθος που έχει φτάσει. Τέτοια δράση έχει αναπτύξει η WPA από το 1989, όπως λένε σε αυτή (pdf) τη σελίδα στον ιστοχώρο τους.

Σήμερα από τον "μουμιοποιημένο" πια ιστοχώρο της CPC (www.pistachios.org) βλέπουμε ότι την βιομηχανία κελυφωτών φιστικιών της Καλιφόρνια αντιπροσωπεύουν οι εξής φορείς:

• η διοικητική επιτροπή για τα κελυφωτά φιστίκια, (ACP, Administrative Commitτee for Pistachios, acpistachios.org)
• το σώμα κελυφωτών φιστικιών της Καλιφόρνια (CPB, California Pistachio Board, californiapistachioboard.or)
• το συμβούλιο εξαγωγών κελυφωτών φιστικιών της Καλιφόρνια (CPEC, California Pistachio Export Council (calpistachioexportcouncil.org)
• η κρατική διεύθυνση τροφίμων και γεωργίας της Καλιφόρνια (CDFA, California Department of Food and Agriculture, www.cdfa.ca.gov)
• ο συνεταιρισμός παραγωγών φιστικιών της δύσης (WPA, Western Pistachio Association, westernpistachio.org)

Εκμεταλλεύσεις και καλλιεργούμενες εκτάσεις

To 1997 υπήρχαν στις ΗΠΑ 1.344 γεωργικές επιχειρήσεις με κελυφωτά φιστίκια, μειώθηκαν σε 1.320 το 2002 και  σε 1.306 το 2007. Σε 10 χρόνια έκλεισαν (ή συγχωνεύτηκαν) 38 εκμεταλλεύσεις, αντέχουν δηλαδή.  Και όχι μόνο γιατί οι καλλιεργούμενες με κελυφωτά φιστίκια εκτάσεις αυξάνουν συνεχώς. Ήταν 385.000 στρέμματα το 2002 και έγιναν 473.560 στρέμματα το 2007.  Το παρήγορο είναι ότι, όπως φαίνεται από το παρακάτω διάγραμμα (στοιχεία NASS-USDA), το 2007 ο μεγαλύτερος αριθμός εκμεταλλεύσεων είχε λιγότερα από 1000 στρέμματα (~249 acres).

Tο 2002, μη καρποφόρα, νεαρά δένδρα, υπήρχαν σε 127.566 στρέμματα  ενώ το 2007 σε 149.900 στρέμματα. Η εγκατάσταση νέων φυτειών φαίνεται  αυξημένη  σε απόλυτα νούμερα αλλά η σχετική αύξηση είναι μειωμένη. Ήταν σχεδόν 33% σε σχέση με τις  ήδη παραγωγικές εκτάσεις το 2002 και έγινε 31,6% το 2007.  Από το παρακάτω διάγραμμα φαίνεται όμως, ότι αυτοί που αυξάνουν τις εκτάσεις είναι κυρίως οι μεγάλοι (> 200 στρέμματα, ~50 acres) και οι πολύ μεγάλοι (> 4.000 στρέμματα, ~1000 acres) παραγωγοί, με αποτέλεσμα οι μεγάλοι να γίνονται ακόμα μεγαλύτεροι και φυσικά ανταγωνιστικότεροι. Οι "μικροί", με λιγότερα από 200 στρέμματα (~50 acres), φαίνεται να εγκαταλείπουν την κούρσα (ή να έπιασαν το βέλτιστο σημείο για την αγορά που απευθύνονται). Ενδεχομένως συνεπώς σήμερα 2010, να έχει αλλάξει το προηγούμενο διάγραμμα και να κλίνει προς τους "μεγάλους".

Τιμές παραγωγού

Το 1977 τα πρώτα κελυφωτά φιστίκια των ΗΠΑ πληρώνονταν στον παραγωγό 2,29 $/kg.  [τότε είχαμε ισοτιμία 36,83 δραχμές/δολλάριο ΗΠΑ]. Η μέγιστη τιμή που δόθηκε στους παραγωγούς καταγράφεται το 1980, 4,51 $/kg. [42 δρχ/$) (~8,00 $/kg με βάση το 2000 - [284 δρχ/$]) από τότε η μέση τιμή δείχνει μια τάση συνεχούς μείωσης (βλ. σχήμα παρακάτω από μελέτη UC-DAVIS, 2005)

Σύμφωνα με τους συγγραφείς άλλης μελέτης (Giannini Foundation, 2005), η τάση μείωσης θα συνεχιστεί αργά και σταθερά μέχρι το 2050 και αυτό γιατί θα αυξάνεται η προσφορά (φυτεμένες εκτάσεις), πιο γρήγορα από τη ζήτηση Το παρακάτω διάγραμμα προέκυψε από προσομοιώσεις που έγιναν το 2005, για να μελετήσουν την επίδραση που θα έχει η καθιέρωση ενός κανονισμού αγοράς (Marketing Order), όπου φαίνεται ότι η τιμή παραγωγού στις ΗΠΑ, τείνει στα  1,70 $/kg. (x 0,6961 €/$ σήμερα = 1,18 €/kg).

Τα παραπάνω βέβαια δεν συμφωνούν με την αισιοδοξία των Ιρανών που είδαμε σε προηγούμενο δημοσίευμα   και μας γεννούν απορίες σχετικά με το πόσο συμφέρουσα μπορεί να είναι η καλλιέργεια κελυφωτών φιστικιών στις ΗΠΑ όταν, όπως φαίνεται από τον τοπικό τύπο της Καλιφόρνια, το κόστος παραγωγής και κυρίως της γης και του νερού αυξάνει συνεχώς. Μήπως έχει προδιαγραφεί ότι θα επιβιώσουν μόνο οι πλήρως καθετοποιημένες μεγάλες εκμεταλλεύσεις, συμπιέζοντας το κέρδος της παραγωγής, χάρην του κέρδους μεταποίησης - εμπορίας; Ή μήπως ενισχύονται οι παραγωγοί με άλλους τρόπους για να αντέχουν τόσο χαμηλές τιμές πώλησης των προϊόντων τους;

Για την ώρα και μέχρι το 2015, ας ελπίζουμε ότι έχουν δίκαιο οι αισιόδοξοι Ιρανοί, αλλιώς μάλλον θα πρέπει να αρχίσουμε να ροκανίζουμε και εμείς από την πίτα του εμπορίου για να μπορούμε  να παράγουμε με χάσιμο.

Ιστορία από http://www.apsnet.org/online/feature/pistachio/

(Σημειώσεις για συνέχεια)
Δεκέμβριος 2003Οι παραγωγοί στο Κέρν σε καταστροφή 30 - 40% μειωμένη απόδοση. Πέρισυ είχαν record crop (http://www.highbeam.com/doc/1G1-111086047.html)
Pistachio harvest in California is expected to yield record crop. http://www.highbeam.com/doc/1G1-121170614.html Article from:
Problem with botryosphaeria (Michaelidis) http://www.foodnavigator.com/Product-Categories/Fruit-vegetable-nut-ingredients/US-pistachios-face-diseaseκαι Septoria στην Αριζόνα (http://ag.arizona.edu/pubs/crops/az1051/az105112.html
Effective Management Tools for Septoria Leaf Spot
2009, http://www.agmrc.org/commodities__products/nuts/pistachio_profile.cfm
Οδηγίες για το κλάδεμα για τη μείωση της παρενιαφτοφορία απο τον Fergusson
http://articles.sfgate.com/2006-10-14/home-and-garden/17316545_1_pistachios-trees-heavy-crop
Στο Νέο Μεξικό, Alamogordo, New Mexico
http://www.heartofthedesert.com/index.asp