Κλάδεμα. Διατήρηση του μεγέθους των ώριμων δένδρων

Πως μπορεί κανείς να διατηρήσει το μέγεθος των ώριμων δένδρων χωρίς να επηρεάσει την παραγωγή; Αυτό το ερώτημα προσπαθεί να απαντήσει ο Craig Kallsen, σύμβουλος για την καλλιέργεια της φιστικιάς στο γραφείο αγροτικής ανάπτυξης του Πανεπιστημίου του Davis της Καλιφόρνια στην περιφέρεια του Kent, σε αυτό το ενημερωτικό που εξέδωσε τον Μάιο του 2009.

Η συγκομιδή καθορίζει το τέλος της καλλιεργητικής περιόδου, ενώ με το χειμερινό κλάδεμα θεωρούμε ότι περνάμε στην νέα καλλιεργητική περίοδο. Αυτό  γίνεται κυρίως σε βλαστούς που εμφανίστηκαν την άνοιξη της προηγούμενης περιόδου. Με το μηχανικό κλάδεμα κόβονται και βλαστοί δύο ετών. Ας υποθέσουμε ότι κοιτάζουμε έναν βλαστό που εμφανίστηκε πέρισυ (έτος ν-1), όπως στην παρακάτω εικόνα (από το άρθρο του Kallsen).

Στους βλαστούς ενός έτους μπορούμε να διακρίνουμε 2 (ενίοτε και 3 τμήματα) διαφορετικής ηλικίας  (στάδιο ξυλοποίησης) που χωρίζονται με δακτύλιους. Το πρώτο από κάτω τμήμα είναι ο βλαστός που εμφανίστηκε τον Απρίλιο - Μάιο (του έτους ν-1). Αυτός ο βλαστός ήταν ήδη σχηματισμένος την προηγούμενη χρονιά (ν-2) στους ακραίους οφθαλμούς. Την άνοιξη άρχισε απλά να μεγαλώνει σε μήκος και να εμφανίζεται και για το λόγο αυτό λέμε ότι πρόκειται για "προκαθορισμένη βλάστηση".  Ο βλαστός Α δεν συνέχισε να αναπτύσσεται μετά την ολοκλήρωση της προκαθορισμένης βλάστησης και σταμάτησε με τον σχηματισμό του ακραίου (μικτού) οφθαλμού.

Ο βλαστός Β (βλ. εικόνα) ενώ σταμάτησε να αναπτύσσεται και σχημάτισε ακραίο οφθαλμό (τέλη Μαίου), φαίνεται ότι στη συνέχεια βρέθηκε σε καλές συνθήκες και εκπτύχθηκε σχηματίζοντας τη νέα ετήσια βλάστηση η οποία σταμάτησε σε νέο ακραίο οφθαλμό. Στο σημείο αλλαγής προκαθορισμένης - νέας βλάστησης, σχηματίζεται ένας δακτύλιος.

Στην έρευνα των Spann, Beede και Dejong, εφαρμόστηκαν τεσσάρων ειδών επεμβάσεις κλαδέματος στην κορυφή των πειραματικών δένδρων:

1. Κάποια δένδρα έμειναν ακλάδευτα., 
2. σε άλλα δένδρα αφαιρέθηκε όλη η νεαρή βλάστηση της προηγούμενης χρονιάς;  
3. σε κάποια δένδρα αφαιρέθηκε όλο το ξύλο ενός έτους τόσο το προσχηματισμένο όσο και το νεοσχηματισμένο
4. και σε κάποια δένδρα το κλάδεμα έγινε στο μέσο των διετών βλαστών. 

Σε γενικές γραμμές οι ερευνητές βρήκαν τα παρακάτω σε σχέση με το κλάδεμα μονοετούς και διετούς ξύλου σε ώριμα καρποφόρα δένδρα:

1. Ενώ η παραγωγή νέων ετήσιων βλαστών ήταν έμφυτη σε κάποια δένδρα, το κλάδεμα αύξησε τον αριθμό τους σε κάθε δένδρο ανεξάρτητα από το υποκείμενο και το φορτίο.
2. Συνολικ΄, ο αριθμός των νέων ετήσιων βλαστών που παράγεται κάθε χρόνο μετά το κλάδεμα, τείνει να μειώνεται τα επόμενα χρόνια μετά το κλάδεμα.
3. Ανεξάρτητα από το υποκείμενο (for UCB1, PG1 and Atlantica), το κλάδεμα δεν είχε καμία επίδραση στο συνολικό μήκος της προσχηματισμένης βλάστησης που παράγεται ανά δένδρο. Επίσης ο συνολικος αριθμός βλαστών που αναπτύχθηκε ανά δένδρο σε όλα τα υποκέιμενα δεν επηρεάστηκε από την επέμβαση κλαδέματος.
4. Το κλάδεμα αύξησε τον αριθμό βλαστών που παράγουν νέο ετήσιο ξύλο και το μήκος αυτών των βλαστών στα δένδρα στο υποκείμενο PG1 και UCB1 αλλά οχι στο Atlantica. Όσο περισσότεροι οφθαλμοί απομακρύνονταν από έναν νέο ετήσιο βλαστό με το κλάδεμα στο λήθαργο τόσο μεγαλύτερη ήταν η ανάπτυξη του βλαστού που εμφανιζόταν στους εναπομείνατες οφθαλμούς .

5. Το κλάδεμα στους βλαστούς δύο ετών ήταν το πιο αναζωογονητικό ενώ αυτό που γινόταν στους βλαστούς ενός έτους παρήγαγε ανάπτυξη παρόμοια με αυτή των ακλάδευτων δένδρων.
6. Τα δένδρα που κλαδέυονταν ενώ βάδιζαν προς μια ΟΝ χρονιά παρήγαγαν πολύ περισσότερους ετήσιους βλαστούς τον πρώτο χρόνο μετά το κλάδεμα από ότι αυτά τα οποία βάδιζαν προς μια OFF χρονιά.

7. Η παραγωγή δεν επηρεάστηκε από τους χειρισμούς κλαδέματος

Γενικά, η νεαρή ετήσια βλάστηση είναι πιο πιθανό να είναι το είδος βλάστησης που χαρακηρίζεται από επιμήκης whip-like βλαστούς  στην κορυφή των δένδρων. Η νεοσχηματισμένη βλάστηση αποτελέιται από βλαστικούς οφθαλμούς. Όσο μεγαλύτερος ο βλαστός, γενικά, tτόσο περισσότεροι βλαστικοί οφθαλμοί. Αν μείνουν ακλάδευτοι, αυτοί οι βλαστοί θα παράγουν κλαδιά χωρίς δομική ολοκλήρωση που απαιτείται για τη μετάδοση δονήσεων από τον κορμό και τα μπράτσα στους καρπούς για αποτελεσματική συγκομιδή. Το να αφήνει κανείς επιμήκεις βλαστούς στην κορυφή των δένδρων φιστικιάς που μπαίνουν στην ανοιξιάτικη περίοδο βλάστησης πρέπει να αποφεύγεται αν πρόκειται να γίνει μηχανική συγκομιδή.

Πολλών ετών παρατηρήσεις σε δενδρώνες της δυτικής πλευράς της κοιλάδας San Joaquin Valley iστην πολιτεία του Kern County, και σε δοκιμές ποικιλιών, έδειξαν ότι όλα τα ψηλά δένδρα δεν είναι απαραίτητα για την μέση ετήσια παραγωγή των 3000 έως 4000 pounds per acre  εμπορεύσιμου προϊόντος και μια ΟΝ παραγωγή των 6000 pounds/acre είναι δυνατή και για ένα 12 foot-ψηλό 10th leaf δένδρο σε αποστάσεις 17’ X 19’. Το να επιτρέπει κανείς τα δένδρα να γίνονται πολύ ψηλά μειώνει τη  διαπερατότητα του φωτός  στο φύλλωμα  και δυσκολεύει την δόνηση και  πιάσιμο των καρπών κατά τη συγκομιδή.  Ο έλεγχος του ύψους των δένδρων συνήθως  απαιτεί έλεγχο της νεοσχηματιζόμενης ετήσιας βλάστησης.  Η έρευνα έδειξε ότι η νεοβλάστηση  ενισχύεται στα δένδρα με υποκείμενο UCB1 και PG1 με το κορυφολόγημα (δείτε αριθμημένα αποτελέσματα παραπάνω) , είτε με το χέρι είτε με μηχάνημα. Επιπλέον, το κόψιμο σε δύο ετών βλαστό  ενισχύει περισσότερο ττην νεοβλάστηση  σε σχέση με το κλάδεμα σε ενός έτους βλαστό.  Εφόσον το μηχανικό κορυφολόγημα είναι λιγότερο επιλεκτικό σε σχέση με το χειροκλάδεμα, περισσότεροι βλαστοί δύο ετών κόβονται με το μηχανικό κλάδεμα με αποτέλεσμα περισσότροι νεοβλαστοί. Πως θα μπορουσαμε λοιπόν να κάνουμε τις πληροφορίες αυτού του άρθρου να λειτουργήσουν για εμάς; Δεν υπάρχουν στην έρευνα όλες οι πληροφορίες που χρειαζόμαστε αλλά δίνει πρόσθετες πληροφορίες για τη λήψη αποφάσεων. Πριν φέρουμε τον κορυφολόγο, ίσως να είναι χρήσιμο να εκτιμήσει κανείς τα παρακάτω:
1. Η επόμενη χρονία θα είναι ΟΝ  ή OFF χρονιά?
2. Πόση Νεοβλάστηση υπάρχε3ι από την προηγούμενη περίοδο; Πόσο μήκος έχει;
3. Που βρίσκονται οι προσχηματισμένοι βλαστοί στην δομή της φυλλοκόμης;

Οι πληροφορίες του άρθρου υποδεικνύουν ότι αν η περισσότερη από την βλάστηση στην κορυφή ενός ώριμου δένδρου είναι προκαθορισμένη βλάστηση, η οποία συνήθως έχει μικρότερο μήκος βλαστών, δεν υπάρχει ανάγκη κορυφολογήματος. Αυτή η παρατήρηση είναι ειδικά πραγματική όταν περισσόερη βλάστηση είναι προκαθορισμένη και τα δένδρα μπάινουν σε OFF χρονιά.  Κάποιες χρονιές, η νεαρή ετήσια βλάστηση που παρήχθηκε την προηγούμενη χρονιά μπορεί να είναι υπερβολική. Για να διατηρηθεί το ύψος αυτές τις χρονιές θα πρέπει ο μηχανικός κορυφολόγος να ρυθμιστεί για την αφαίρεση των επιμήκων νέων ετήσιων βλαστών της προηγούμενης περιόδου, αφήνοντας όσο το δυνατό περισσότερο διετές ξύλο και παραγωγικούς οφθαλμούς  ανέπαφους.

Ενδιαφέρον είναι επίσης ότι σε αυτήν την έρευνα η αθροιστική παραγωγή δεν επηρεάστηκε από τους χειριμούς κλαδέματος - κορυφολογήματος. στα τρία χρόνια που μετρούταν η παραγωγή ανεξάρτητα από το αν: 1) όλοι από τους ενός έτους νέους βλαστούς αφαιρέθηκαν 2) όλοι οι ενός έτους βλαστοί προσχηματισμένοι και νεο σχηματισμένοι αφαιρέθηκαν και 3) allόλοι οι ετήσιοι προ και νεο σχηματισμένοι και το μισό των δύο ετών βλαστών αφαιρέθηκαν.  Αυτά τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι όλη η ενός έτους βλάστηση στην κορυφή των ώριμων δένδρων μπορεί να αφαιρεθεί κάθε τρία χρόνια, χωρίς απώλεια παραγωγής αθροιστικά.  

Αυτό το εύρημα υποστηρίζεται από την ειδικό Louise Ferguson και άλλους οι οποίοι βρήκαν ότι τα δένδρα τα οποία είχαν κορυφολογηθεί αυστηρά (σε τριών και τεσσάρων έτών ξύλο) πριν από μια OFF χρονιά και πάλι την επόμενη χρονιά και μετά όχι άλλο τα επόμενα πέντε χρόνια, είχαν τις ίδιες αποδόσεις με τα δένδρα που κλαδεύονταν με το χέρι αυτά τα 7 χρόνια. Επίσης η παρενιαυτοφορία  μειώθηκε στα κορυφολογημένα δένδρα. Παρόλα αυτά, το σταμάτημα του κορυφολογήματος θα οδηγήσει και πάλι σε αύξηση του ύψους των δένδρων δεδομένου ότι δο ΄δενδρο γίνεται όλο και ψηλότερο κάθε χρόνο χωρίς κορυφολόγημα. Παραγωγός ανέφερε ότι το ετήσιο κλάδεμα των ώριμων δένδρων στο ίδιο ύψος κάθε χρόνο ήταν αποτελεσματικό για τη διατήρηση του ύψους των δένδρων, και ότι η συνολική παραγωγή στο διετή κύκλο παρενιαυτοφορίας aήταν ίδια με αυτή που είχε πριν αφαρμόσει αυτό το πρόγραμμα κλαδέματος. Παρόλα αυτά, αυτό είναι μόνο μια παρατήρηση και δεν υπάρχουν πειραματικά στοιχεία για να υποστηρίξουν ή απορρίψουν αυτήν την πρακτική , άλλα από αυτά που μπορούν να εξαχθούν από τα πειράματα του Dr. Spann.  Όταν τα δένδρα κορυφολογούντα αυτό επηρεάζει και την αναβλάστηση. Ο σύμβουλος Bob Beede, βρήκε ότι το μηχανικό κορυφολόγημα του 50% του μήκους του μονοετούς ξύλου των ζωηρών βλαστών  στις αρχές Αυγούστου δεν επηρέασε ούτε την παραγωγή ούτε την ποιότητα των καρπών σε σχέση με τα δένδρα που κλαδεύονταν χειρονακτικά. Αλλά το κορυφολόγημα του 100% του ηλικίας ενός έτους ξύλου οδήγησε σε απώλεια παραγωγής. Πολλοί παραγωγοί υποδεικνύουν ότι  η μείωση της άρδευσης από τον Μάιο έως τα μέσα Ιουνίου επίσης μειώνει την  εμφάνιση νέων ετήσιων βλαστών, bαλλά και πάλι, δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να επιβεβαιώνουν αυτήν την παρατήρηση.

Το μηχανικό ή το χειρονακτικό πλαγιοκλάδεμα, σε συνδυασμό με το κορυφολόγημα, αναμένεται να μπερδέψει ακομα περισσότερο τα αποτελέσματα.  Η μέχρι σήμερα έρευνα , σίγουρα υποδεικνύει ότι το κορυφολόγημα των δένδρων φιστικιάς είναι ένας έγκυρος τρόπος ελέγχου του ύψους του δένδρου και η εφαρμογή της τεχνικής θα είναι πολύ πιο έυκολη πριν τα δένδρα γίνουν πολύ μεγάλς και πρέπει να κλαδευτεί μέγάλης ηλικίας ξύλο.