Ημέρα φιστικιάς 2010: Κατανόηση της εξάπλωσης του BOT τo 2009, Οδηγίες για το 2010

(μετάφραση από την παρουσίαση με τίτλο Understanding the 2009 BOT Blowup: Management Guidelines for 2010  του Dr. Themis Michailides, Dept. of Plant Pathology, UC Davis στην ημέρα της φιστικιάς του 2010)

Εικόνα 2. Συμπτώματα προσβολής BOT που οφείλονται στη βροχή. Δείτε την εικόνα 20 στην ανάρτηση Συλλογή φωτογραφιών με φαινολογικά συμπτώματα προσ.. Μήπως τελικά αυτό που νομίζω ότι είναι σεπτόρια είναι και αυτό BOT σήψη (BOT blight).

Εικόνα 4. Επίδραση της BOT σήψης στις στρεμματικές αποδόσεις. Τα έτη 1995 - 2000 η μέση στρεμματική παραγωγή (σε pounds/acre) τις ΟΝ χρονιές δεν ακολούθησε τις προβλέψεις λόγω επιδημίας Botryosphaeria.

Εικόνα 5. Είδη της οικογένειας μυκήτων Botryosphaeriaceae σε φιστικιές στην Καλιφόρνια, Νότια Αφρική και Ελλάδα

Εικόνα 6. Οι Botryosphaeriaceae που συναντώνται στις Αμυγδαλιές της Καλιφόρνια (με κόκκινο αστερίσκο όσοι υπάρχουν και στις φιστικές)

Εικόνα 7. Είδη Botryosphaeriaceae συναντώνται και στις καρυδιές και στα αμπέλια.

Εικόνα 8. Τα πολύ γνώριμα συμπτώματα. Ξήρανση κλάδων και καστανόχρωοι χρωματισμοί του ξύλου.

Εικόνα 9. Πυκνίδια  του Botryosphaeria στον κορμό (πυκνίδια = όργανα αναπαραγωγής των μυκήτων)

Εικόνα 10. Εμφάνιση (%) Botryosphaeria σε καλλιέργειες από το ξύλο κλάδων φιστικιών από 5 αγροκτήματα (Glenn, Madera 1, Madera 2, Tulare 1 και Tulare 2) σε τρεις περιοχές της Καλιφόρνια Glenn, Madera, Tulare). Με τις κόκκινες μπάρες το ποσοστό % των μη προσβεβλημένων ξύλων και με τις μπλέ μπάρες το πoσοστό των προσβεβλημένων ξύλων. Στο Glenn και στο Tulare έχουμε πολύ περισσότερους προσβεβλημένους βλαστούς (70%) από ότι στην Madera (40%).

Εικόνα 11. Άλλοι ξενιστές των Botryosphaeriaceae.

Συμπεράσματα -1

• Στην ΒΟΤ σήψη της φιστικιάς εμπλέκονται πολλά είδη μυκήτων της οικογένειας Botryosphaeriaceae
• Αυτά τα είδη βρίσκονται σε αφθονία τόσο σε δενδρώνες ξηρών καρπών όσο και σε άλλους ξενιστές στην Καλιφόρνια
• Τα μολυσματικά σπόρια εγκαθίστανται με τον καιρό σε δενδρώνες μεγάλης ηλικίας

Εικόνα 12. Ζώντα σπόρια υπάρχουν στα πυκνίδια παλιών καρκινωμάτων και σε παλιά κλαδιά. Το μόλυσμα συγκεντρώνεται επίσης και στη φλούδα υγιειών βλαστών. Το μόλυσμα δεν φαίνεται να είναι περιοριστικός παράγοντας για την εμφάνιση της ασθένειας.

Εικόνα 13. Παράθεση ποσοστού προσβεβλημένων ταξιανθιών σε δένδρα χωρίς ψεκασμούς αγροκτήματος στο Glenn τα έτη 2005, 2006, .. 2009 και συνολικής ετήσιας βροχόπτωσης 19, 19, 10, 14, 16 (σε inches)

Εικόνα 14. Μηνιαία βροχόπτωση Απριλίου, Μαίου, Ιουνίου (σε mm) και ποσοστό % προβεβλημένων ταξιανθιών τα έτη 2005 έως 2009 σε φιστικεώνα στο Glenn. Επισημαίνεται (κόκκινα πλαίσια) ότι όταν η βροχόπτωση ήταν μεγάλη Μάιο και Ιούνιο το ποσοστό προσβολής ήταν αυξημένο.

Εικόνα 15. Επικινδυνότητα μόλυνσης των καρπών από τον B. dothidea σε σχέση με τη διάρκεια υγρασίας στα φύλλα (άξονας Y, σε ώρες) και τη Θερμοκρασία (Άξονας Χ σε βαθμούς Celsius). Με τους σκούρους κύκλους φαίνονται οι βροχερές μέρες τις χρονιές με μεγάλη προσβολή και με άσπρους κύκλους οι βροχερές μέρες τις μέρες με μικρή προσβολή.
Από αυτά τα στοιχεία καθορίστηκαν δυο καμπύλες η W2=-7,8+397/T και η W1=-6,9+220/T για θερμοκρασίες από 5 έως 25 βαθμούς Celsius. Έτσι αν βρισκόμαστε σε συνθήκες διαβροχής των φύλλων (σε ώρες)  και θερμοκρασίας κάτω από την W1 τότε ο κίνδυνος προσβολής είναι μικρός (Low). Σε συνθήκες πάνω από την W2 τότε ο κίνδυνος είναι μεγάλος ενώ μεταξύ W1 και W2 έχουμε μέση επικινδυνότητα προσβολής.

Εικόνα 16. Το 2009 στις περιοχές Glenn, KAC και Tulare συνέβηκαν μέσου και υψηλού κινδύνου γεγονότα. Στο Glenn 1 Μαίου 14 mm, και στις 4 Ιουνίου 7 mm, στο Tulare 14 mm στις 3 Μαίου και στο KAC 7 mm στις 3 Μαίου. (εξήγηση: οι ημεροηνίες στο γράφημα δίνονται με τη μορφή: μήνας/ημέρα, δηλαδή 5/1 είναι η 1η 5ου.)

Παράγοντες που επηρεάζουν την διάδοση της Botryosphaeria:

• ελεύθερο νερό στον αγρό____++++++*
• μετάδοση από έντομα (Ημίπτερα) _++
• γύρη__________________________+
• εργαλεία κλαδέματος____________++

* όψιμες βροχές (Μαίου, Ιουνίου)


Στην 28η διαφάνεια της παρουσίασής του ο κ. Μιχαηλίδης παρουσιάζει 2 μεθόδους για την παρακολούθηση του μολύσματος στον αγρό.
Α) BUDMON (Bud MONitoring) παρακολούθηση του δυνητικού μολύσματος στους οφθαλμούς τον Φεβρουάριο - Μάρτιο. Απαντά στο ερώτημα: Πόσος Botryosphaeria είναι στον αγρό;
Β) ONFIT (OverNight Freezing Incubation Technique) για την μέτρηση του μολύσματος τον Ιούνιο πάνω στους καρπούς. Απαντά στο ερώτημα: Πόση προσβολή από Botryosphaeria αναμένεται;

Εικόνα 17. Αριστερά: Καλλιέργεια οφθαλμών για προσδιορισμό ποσοστού οφθαλμών που θα καταληφθούν από τον Botryosphaeria dothidea. Δεξιά: Η συσχέτιση του ποσοστού μολυσμένων οφθαλμών με το ποσοστό μολυσμένων ταξιανθιών στον αγρό είναι πολύ μεγάλη.

Εικόνα 18. Μέθοδος ONFIT (OverNight Freezing Incubation Technique) για τον προσδιορισμό του μολύσματος των καρπών τον Ιούνιο. Δεξιά με το κόκκινο διακεκομμένο περίγραμμα φαίνονται οι μολυσμένοι καρποίμετά την καλλιέργεια.

Εικόνα 19. Η σχέση μεταξύ του ποσοστού μολυσμένων καρπών της μεθόδου ONFIT (άξονας Χ σε %) και της σοβαρότητας της ασθένειας σε κλίμακα 1-100 (άξονας Υ, %) είναι μεγάλη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον προσδιορισμό του βέλτιστου αριθμού ψεκασμών. Από 0-5% μολυσμένους καρπούς αναμένεται 0-20% ασθένεια και αρκεί ένας (1) ψεκασμός, με 10% μολυσμένους αναμένεται 30% ασθένεια στον αγρό και απαιτούνται 2-3 ψεκασμοί ε΄νω από 20% μολυσμένους καρπούς στην ONFIT αναμένεται 60% σοβαρή ασθένεια και συνιστάται το πλήρες πρόγραμμα 4 - 5 ψεκασμών.

Για την καταπολέμηση της ασθένειας συνιστώνται τα εξής:

1. Υγιεινή. Χειμερινό κλάδεμα και καλοκαιρινό κλάδεμα με άμεση απομάκρυνση των κλάδων.
2. Έλεγχος του πληθυσμού κολεόπτερων (π.χ. βρωμούσες)
3. Εφαρμογή μυκητοκτόνων

Εικόνα 20. Το γράφημα δείχνει τη σημασία του επιλεκτικού κλαδέματος (Selective, με γαλάζιο) των μολυσμένων κλάδων (με καρκινώματα ή μάλλον ξηράνσεις) σε σχέση με το τυπικό κλάδεμα (Normal, με κίτρινο). Να σημειώσουμε ότι στην Καλιφόρνια το κλάδεμα γίνεται μηχανικά στις κορυφές και ατσ πλάγια των δένδρων με ειδικά δισκοπρίονα. Παρατηρούμε ότι με το επιλεκτικό κλάδεμα (γαλάζιες στήλες) έχουμε λιγότερη ασθένεια (Disease %) στις ταξιανθίες (Rachishes), στα φύλλα (Leaves) και στους καρπούς (Fruit) από ότι με το τυπικό κλάδεμα (κιτρινες στήλες).

Εικονα 21. Συμπτώματα προσβολής Botryosphaeria από πληγές που άνοιξαν τα φυλλοφάγα έντομα.

Εικόνα 22. Χημική καταπολέμηση. Αποτελεσματικότητα των μυκητοκτόνων για τον Botryosphaeria. Το μυκητοκτόνο Pristine δίνεται ως πιο απτελεσματικό (4+) και ακολουθούν τα Cabrio, Flint/Gem με 3+ και το Scala με 3+με ερωτηματικό. Όλα όμως αυτά τα φάρμακα έχουν υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης ανθεκτικότητας από πλευράς του παθογόνου. Γι'αυτό πάντα συνιστάται η εναλλαγή τους. Θα αναρωτιέστε φυσικά όπως και εγώ αν αυτά έχουν έγκριση για την φιστικιά στην χώρα μας. Θα το ξαναψάξουμε κάποια άλλη φορά.

Εικόνα 23. Τα πιο αποτελεσματικά μυκητοκτόνα για τον BOT σύμφωνα με την συνεταιριστική εταιρεία παραγωγής φιστικιών του Glenn. Πιο αποτελεσματικά θεωρούνταi αυτά στα οποία ο αριθμός αποξηραμένων καρπών (άξονας Χ, Blighted clusters, %) είναι μικρότερος, δηλαδή αυτά που είναι χαμηλα΄στον άξονα των Y. Εκεί βλέπουμε το Pristine να διαφοροποιείται στην ίδια κατηγορία όμως στατιστικά με την εναλλαγή Scala/Adam/Scala/Adam.

Εικόνα 24. Χρόνος εφαρμογής των μυκητοκτόνων. Για τον BOT πιο αποτελεσματικοί είναι οι ψεκασμοί Ιουνίου και Ιουλίου όπως και για την Altenaria.

Εικόνα 25. Λήψη αποφάσεων για ψεκασμούς (sprays) βάσει μοντέλων. Χωρίς ψεκασμούς (Control)  προσβάλλεται το 60% των ταξιανθιών, με 1 ψεκασμό βάσει του μοντέλου (BIM, !!;;;) το 30% ενώ με 2 ψεκασμούς που αποφασίστηκαν βάσει του μοντέλου χρόνου διαβροχής των φύλλων (LWM, Leaf Wetness Model, βλ. εικόνα 16 παραπάνω) έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα με τους 4 ψεκασμούς που αποφάσισε να κάνει εκ πείρας ο αγρότης.

Στην 46η διαφάνεια της παρουσίασής του ο κ. Μιχαηλίδης συνοψίζει σε ένα "Μήνυμα για το Σπίτι":

• - Οι μύκητες της οικογένειας Botryosphaeriaceae αθροίζονται στον κορμό των ηλικιωμένων δένδρων
• Αν δεν έχετε μόλυσμα BOT στο κτμημα σας δεν θα έχετε εμφάνιση της ασθένειας
• Οι βροχές του Μαίου και Ιουνίου με υψηλές θερμοκρασίες δίνουν έναυσμα για μολύνσεις που προκαλούν την BOT σήψη.
• Η καταγραφή της υγρασίας των φύλλων και της θερμοκρασίας (LWM) είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να αποφασίσει κανείς πότε και πόσες φορές να ψεκάσει για την διαχείριση της BOT ξήρανσης.

Η 47η διαφάνεια δίνει οδηγίες διαχείρισης της ασθένειας:

• Μάθετε πως είναι ο BOT
• Παρακολουθείστε τον δενδρώνα σας με προσοχή
• Πραγματοποιείστε έναν έλεγχο των οφθαλμών (BUDMON) νωρίς το Φεβρουάριο - Μάρτιο ***
• Πραγματοποιείστε έναν έλεγχο των καρπών (ONFIT) μετά το τέλος της βροχερής περιόδου *** (Ιούνιο)
• Αν εμφανιστεί ο BOT ενεργείστε άμεσα
• Κλαδέψτε τις τα προσβεβλημένα μέρη (καλοκαιρινό κλάδεμα)
• Εφαρμόστε μυκητοκτόνα ***
• Πραγματοποιείστε επιλεκτικό κλάδεμα (φθινοπωρινό - χειμερινό κλάδεμα)

(μετάφραση από την παρουσίαση με τίτλο Understanding the 2009 BOT Blowup: Management Guidelines for 2010  του Dr. Themis Michailides, Dept. of Plant Pathology, UC Davis στην ημέρα της φιστικιάς του 2010)

Σε άλλη πηγή αναφέρεται ότι πληροφορίες για τις μεθόδους BUDMON και ONFIT μπορεί να βρεί κανείς στο άρθρο  “Conventional and molecular assays aid diagnosis of crop diseases and fungicide resistance” in California Agriculture 59(2):115-123. Εκέι επαναλαμβάνεται, με περισσότερες εξηγήσεις όμως, και ο πίνακας της εικόνας 22 σχετικά με την αποτελεσματικότητα των μυκητοκτόνων.
Δυστυχώς δεν μπορώ να παραθέσω σύνδεσμο σε κάποιο ελληνικό ερευνητικό κέντρο ή εργαστήριο που να μπορεί να μας βοηθήσει και καθοδηγήσει σχετικά. Αν φτιάχναμε ένα δικό μας;