Τρίτη 21 Δεκεμβρίου 2010

Ημέρα φιστικιάς 2010: Κατανόηση της εξάπλωσης του BOT τo 2009, Οδηγίες για το 2010

(μετάφραση από την παρουσίαση με τίτλο Understanding the 2009 BOT Blowup: Management Guidelines for 2010  του Dr. Themis Michailides, Dept. of Plant Pathology, UC Davis στην ημέρα της φιστικιάς του 2010)








Εικόνα 2. Συμπτώματα προσβολής BOT που οφείλονται στη βροχή. Δείτε την εικόνα 20 στην ανάρτηση Συλλογή φωτογραφιών με φαινολογικά συμπτώματα προσ.. Μήπως τελικά αυτό που νομίζω ότι είναι σεπτόρια είναι και αυτό BOT σήψη (BOT blight).

Εικόνα 4. Επίδραση της BOT σήψης στις στρεμματικές αποδόσεις. Τα έτη 1995 - 2000 η μέση στρεμματική παραγωγή (σε pounds/acre) τις ΟΝ χρονιές δεν ακολούθησε τις προβλέψεις λόγω επιδημίας Botryosphaeria.

Εικόνα 5. Είδη της οικογένειας μυκήτων Botryosphaeriaceae σε φιστικιές στην Καλιφόρνια, Νότια Αφρική και Ελλάδα
Εικόνα 6. Οι Botryosphaeriaceae που συναντώνται στις Αμυγδαλιές της Καλιφόρνια (με κόκκινο αστερίσκο όσοι υπάρχουν και στις φιστικές)
Εικόνα 7. Είδη Botryosphaeriaceae συναντώνται και στις καρυδιές και στα αμπέλια.

Εικόνα 8. Τα πολύ γνώριμα συμπτώματα. Ξήρανση κλάδων και καστανόχρωοι χρωματισμοί του ξύλου.
Εικόνα 9. Πυκνίδια  του Botryosphaeria στον κορμό (πυκνίδια = όργανα αναπαραγωγής των μυκήτων)
Εικόνα 10. Εμφάνιση (%) Botryosphaeria σε καλλιέργειες από το ξύλο κλάδων φιστικιών από 5 αγροκτήματα (Glenn, Madera 1, Madera 2, Tulare 1 και Tulare 2) σε τρεις περιοχές της Καλιφόρνια Glenn, Madera, Tulare). Με τις κόκκινες μπάρες το ποσοστό % των μη προσβεβλημένων ξύλων και με τις μπλέ μπάρες το πoσοστό των προσβεβλημένων ξύλων. Στο Glenn και στο Tulare έχουμε πολύ περισσότερους προσβεβλημένους βλαστούς (70%) από ότι στην Madera (40%).
Εικόνα 11. Άλλοι ξενιστές των Botryosphaeriaceae.

Συμπεράσματα -1

  • Στην ΒΟΤ σήψη της φιστικιάς εμπλέκονται πολλά είδη μυκήτων της οικογένειας Botryosphaeriaceae
  • Αυτά τα είδη βρίσκονται σε αφθονία τόσο σε δενδρώνες ξηρών καρπών όσο και σε άλλους ξενιστές στην Καλιφόρνια
  • Τα μολυσματικά σπόρια εγκαθίστανται με τον καιρό σε δενδρώνες μεγάλης ηλικίας

Εικόνα 12. Ζώντα σπόρια υπάρχουν στα πυκνίδια παλιών καρκινωμάτων και σε παλιά κλαδιά. Το μόλυσμα συγκεντρώνεται επίσης και στη φλούδα υγιειών βλαστών. Το μόλυσμα δεν φαίνεται να είναι περιοριστικός παράγοντας για την εμφάνιση της ασθένειας.
Εικόνα 13. Παράθεση ποσοστού προσβεβλημένων ταξιανθιών σε δένδρα χωρίς ψεκασμούς αγροκτήματος στο Glenn τα έτη 2005, 2006, .. 2009 και συνολικής ετήσιας βροχόπτωσης 19, 19, 10, 14, 16 (σε inches)


Εικόνα 14. Μηνιαία βροχόπτωση Απριλίου, Μαίου, Ιουνίου (σε mm) και ποσοστό % προβεβλημένων ταξιανθιών τα έτη 2005 έως 2009 σε φιστικεώνα στο Glenn. Επισημαίνεται (κόκκινα πλαίσια) ότι όταν η βροχόπτωση ήταν μεγάλη Μάιο και Ιούνιο το ποσοστό προσβολής ήταν αυξημένο.

Εικόνα 15. Επικινδυνότητα μόλυνσης των καρπών από τον B. dothidea σε σχέση με τη διάρκεια υγρασίας στα φύλλα (άξονας Y, σε ώρες) και τη Θερμοκρασία (Άξονας Χ σε βαθμούς Celsius). Με τους σκούρους κύκλους φαίνονται οι βροχερές μέρες τις χρονιές με μεγάλη προσβολή και με άσπρους κύκλους οι βροχερές μέρες τις μέρες με μικρή προσβολή.
Από αυτά τα στοιχεία καθορίστηκαν δυο καμπύλες η W2=-7,8+397/T και η W1=-6,9+220/T για θερμοκρασίες από 5 έως 25 βαθμούς Celsius. Έτσι αν βρισκόμαστε σε συνθήκες διαβροχής των φύλλων (σε ώρες)  και θερμοκρασίας κάτω από την W1 τότε ο κίνδυνος προσβολής είναι μικρός (Low). Σε συνθήκες πάνω από την W2 τότε ο κίνδυνος είναι μεγάλος ενώ μεταξύ W1 και W2 έχουμε μέση επικινδυνότητα προσβολής.

Εικόνα 16. Το 2009 στις περιοχές Glenn, KAC και Tulare συνέβηκαν μέσου και υψηλού κινδύνου γεγονότα. Στο Glenn 1 Μαίου 14 mm, και στις 4 Ιουνίου 7 mm, στο Tulare 14 mm στις 3 Μαίου και στο KAC 7 mm στις 3 Μαίου. (εξήγηση: οι ημεροηνίες στο γράφημα δίνονται με τη μορφή: μήνας/ημέρα, δηλαδή 5/1 είναι η 1η 5ου.)

Παράγοντες που επηρεάζουν την διάδοση της Botryosphaeria:
  • ελεύθερο νερό στον αγρό____++++++*
  • μετάδοση από έντομα (Ημίπτερα) _++
  • γύρη__________________________+
  • εργαλεία κλαδέματος____________++
* όψιμες βροχές (Μαίου, Ιουνίου)


Στην 28η διαφάνεια της παρουσίασής του ο κ. Μιχαηλίδης παρουσιάζει 2 μεθόδους για την παρακολούθηση του μολύσματος στον αγρό.
Α) BUDMON (Bud MONitoring) παρακολούθηση του δυνητικού μολύσματος στους οφθαλμούς τον Φεβρουάριο - Μάρτιο. Απαντά στο ερώτημα: Πόσος Botryosphaeria είναι στον αγρό;
Β) ONFIT (OverNight Freezing Incubation Technique) για την μέτρηση του μολύσματος τον Ιούνιο πάνω στους καρπούς. Απαντά στο ερώτημα: Πόση προσβολή από Botryosphaeria αναμένεται;

Εικόνα 17. Αριστερά: Καλλιέργεια οφθαλμών για προσδιορισμό ποσοστού οφθαλμών που θα καταληφθούν από τον Botryosphaeria dothidea. Δεξιά: Η συσχέτιση του ποσοστού μολυσμένων οφθαλμών με το ποσοστό μολυσμένων ταξιανθιών στον αγρό είναι πολύ μεγάλη.

Εικόνα 18. Μέθοδος ONFIT (OverNight Freezing Incubation Technique) για τον προσδιορισμό του μολύσματος των καρπών τον Ιούνιο. Δεξιά με το κόκκινο διακεκομμένο περίγραμμα φαίνονται οι μολυσμένοι καρποίμετά την καλλιέργεια.
Εικόνα 19. Η σχέση μεταξύ του ποσοστού μολυσμένων καρπών της μεθόδου ONFIT (άξονας Χ σε %) και της σοβαρότητας της ασθένειας σε κλίμακα 1-100 (άξονας Υ, %) είναι μεγάλη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον προσδιορισμό του βέλτιστου αριθμού ψεκασμών. Από 0-5% μολυσμένους καρπούς αναμένεται 0-20% ασθένεια και αρκεί ένας (1) ψεκασμός, με 10% μολυσμένους αναμένεται 30% ασθένεια στον αγρό και απαιτούνται 2-3 ψεκασμοί ε΄νω από 20% μολυσμένους καρπούς στην ONFIT αναμένεται 60% σοβαρή ασθένεια και συνιστάται το πλήρες πρόγραμμα 4 - 5 ψεκασμών.

Για την καταπολέμηση της ασθένειας συνιστώνται τα εξής:
  1. Υγιεινή. Χειμερινό κλάδεμα και καλοκαιρινό κλάδεμα με άμεση απομάκρυνση των κλάδων.
  2. Έλεγχος του πληθυσμού κολεόπτερων (π.χ. βρωμούσες)
  3. Εφαρμογή μυκητοκτόνων


Εικόνα 20. Το γράφημα δείχνει τη σημασία του επιλεκτικού κλαδέματος (Selective, με γαλάζιο) των μολυσμένων κλάδων (με καρκινώματα ή μάλλον ξηράνσεις) σε σχέση με το τυπικό κλάδεμα (Normal, με κίτρινο). Να σημειώσουμε ότι στην Καλιφόρνια το κλάδεμα γίνεται μηχανικά στις κορυφές και ατσ πλάγια των δένδρων με ειδικά δισκοπρίονα. Παρατηρούμε ότι με το επιλεκτικό κλάδεμα (γαλάζιες στήλες) έχουμε λιγότερη ασθένεια (Disease %) στις ταξιανθίες (Rachishes), στα φύλλα (Leaves) και στους καρπούς (Fruit) από ότι με το τυπικό κλάδεμα (κιτρινες στήλες).
Εικονα 21. Συμπτώματα προσβολής Botryosphaeria από πληγές που άνοιξαν τα φυλλοφάγα έντομα.

Εικόνα 22. Χημική καταπολέμηση. Αποτελεσματικότητα των μυκητοκτόνων για τον Botryosphaeria. Το μυκητοκτόνο Pristine δίνεται ως πιο απτελεσματικό (4+) και ακολουθούν τα Cabrio, Flint/Gem με 3+ και το Scala με 3+με ερωτηματικό. Όλα όμως αυτά τα φάρμακα έχουν υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης ανθεκτικότητας από πλευράς του παθογόνου. Γι'αυτό πάντα συνιστάται η εναλλαγή τους. Θα αναρωτιέστε φυσικά όπως και εγώ αν αυτά έχουν έγκριση για την φιστικιά στην χώρα μας. Θα το ξαναψάξουμε κάποια άλλη φορά.

Εικόνα 23. Τα πιο αποτελεσματικά μυκητοκτόνα για τον BOT σύμφωνα με την συνεταιριστική εταιρεία παραγωγής φιστικιών του Glenn. Πιο αποτελεσματικά θεωρούνταi αυτά στα οποία ο αριθμός αποξηραμένων καρπών (άξονας Χ, Blighted clusters, %) είναι μικρότερος, δηλαδή αυτά που είναι χαμηλα΄στον άξονα των Y. Εκεί βλέπουμε το Pristine να διαφοροποιείται στην ίδια κατηγορία όμως στατιστικά με την εναλλαγή Scala/Adam/Scala/Adam.
Εικόνα 24. Χρόνος εφαρμογής των μυκητοκτόνων. Για τον BOT πιο αποτελεσματικοί είναι οι ψεκασμοί Ιουνίου και Ιουλίου όπως και για την Altenaria.
Εικόνα 25. Λήψη αποφάσεων για ψεκασμούς (sprays) βάσει μοντέλων. Χωρίς ψεκασμούς (Control)  προσβάλλεται το 60% των ταξιανθιών, με 1 ψεκασμό βάσει του μοντέλου (BIM, !!;;;) το 30% ενώ με 2 ψεκασμούς που αποφασίστηκαν βάσει του μοντέλου χρόνου διαβροχής των φύλλων (LWM, Leaf Wetness Model, βλ. εικόνα 16 παραπάνω) έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα με τους 4 ψεκασμούς που αποφάσισε να κάνει εκ πείρας ο αγρότης.

Στην 46η διαφάνεια της παρουσίασής του ο κ. Μιχαηλίδης συνοψίζει σε ένα "Μήνυμα για το Σπίτι":
  • - Οι μύκητες της οικογένειας Botryosphaeriaceae αθροίζονται στον κορμό των ηλικιωμένων δένδρων
  • Αν δεν έχετε μόλυσμα BOT στο κτμημα σας δεν θα έχετε εμφάνιση της ασθένειας
  • Οι βροχές του Μαίου και Ιουνίου με υψηλές θερμοκρασίες δίνουν έναυσμα για μολύνσεις που προκαλούν την BOT σήψη.
  • Η καταγραφή της υγρασίας των φύλλων και της θερμοκρασίας (LWM) είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να αποφασίσει κανείς πότε και πόσες φορές να ψεκάσει για την διαχείριση της BOT ξήρανσης.
Η 47η διαφάνεια δίνει οδηγίες διαχείρισης της ασθένειας:
  • Μάθετε πως είναι ο BOT
  • Παρακολουθείστε τον δενδρώνα σας με προσοχή
  • Πραγματοποιείστε έναν έλεγχο των οφθαλμών (BUDMON) νωρίς το Φεβρουάριο - Μάρτιο ***
  • Πραγματοποιείστε έναν έλεγχο των καρπών (ONFIT) μετά το τέλος της βροχερής περιόδου *** (Ιούνιο)
  • Αν εμφανιστεί ο BOT ενεργείστε άμεσα
  • Κλαδέψτε τις τα προσβεβλημένα μέρη (καλοκαιρινό κλάδεμα)
  • Εφαρμόστε μυκητοκτόνα ***
  • Πραγματοποιείστε επιλεκτικό κλάδεμα (φθινοπωρινό - χειμερινό κλάδεμα)
(μετάφραση από την παρουσίαση με τίτλο Understanding the 2009 BOT Blowup: Management Guidelines for 2010  του Dr. Themis Michailides, Dept. of Plant Pathology, UC Davis στην ημέρα της φιστικιάς του 2010)

Σε άλλη πηγή αναφέρεται ότι πληροφορίες για τις μεθόδους BUDMON και ONFIT μπορεί να βρεί κανείς στο άρθρο  “Conventional and molecular assays aid diagnosis of crop diseases and fungicide resistance” in California Agriculture 59(2):115-123. Εκέι επαναλαμβάνεται, με περισσότερες εξηγήσεις όμως, και ο πίνακας της εικόνας 22 σχετικά με την αποτελεσματικότητα των μυκητοκτόνων.
Δυστυχώς δεν μπορώ να παραθέσω σύνδεσμο σε κάποιο ελληνικό ερευνητικό κέντρο ή εργαστήριο που να μπορεί να μας βοηθήσει και καθοδηγήσει σχετικά. Αν φτιάχναμε ένα δικό μας;

8 σχόλια:

  1. 0 μιχαηλιδης ασχολειται με την βοτρυοσφαιρια εικοσι χρονια,στην χωρα μας ο κ.ρουσκας[λαμια] μου υπεδειξε το ξεριζωμα κυπαρισιου προ δεκαετιας καιμε τις στρομπιλουρινες εχω καθαρα δενδρα,of χρονια ψεκαζω 20 μαιου,25 ιουνιου,25ιουλιου on χρονια 3 και23 μαιου,20 ιουνιου 23ιουλιου και5 αυγουστου [signum].τα δενδρα σας χρειαζονται αρκετο νιτρο,φωτ.18 εχετε ψυλα [6 ιουνιου].

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ευχαριστούμε για την ανταπόκριση και τις συμβουλές,

    Ναι, ο κ. Μιχαηλίδης ασχολείται 20 χρόνια αλλά κάθε χρόνο μιλάει στην Ημέρα φιστικιάς και συνεχώς δίνει διαλέξεις και γράφει άρθρα. Εγώ μέχρι τώρα νόμιζα ότι άλλο Βοτρυοσφαίρια και άλλο Καμαροσπόριο άλλο Μελάνωση, άλλο Φόμωψη, κ.α. Φαίνεται όμως ότι όλα είναι το ίδιο πράγμα.

    Στρομπιλουρίνες δεν τις χρησιμοποιώ αλλά αυτό συνιστά και ο Μιχαηλιδης. Λίγο ακριβές έχω ακούσει και πρόβλημα ανθεκτικότητας λένε. Καλά τα λέει ο κ. Ρούσκας, αλλά γιατί δεν φροντίζουν οι επιστήμονές μας αυτές να είναι μεταξύ των εγκεκριμένων φαρμάκων για τη φιστικιά; Πάλι εμείς πρέπει να βγάλουμε το φίδι από την τρύπα; Από του χρόνου λέω να αρχίσω να τις χρησιμοποιώ και ελπίζω να πάρουν έγκριση. Αυτό το Pristine που έχουν οι Αμερικάνοί για καλύτερο υπάρχει άραγε στην Ελλάδα; Ευχαριστούμε για τις οδηγίες.

    Ναι, Αζωτο θέλω πάρα πολύ. Έχω κοντά 70% αμμοχαλικώδες έδαφος άρα ελάχιστη άργιλο και γι'αυτό αποφάσισα να το γυρίσω στις κοπριές γιατί με τα λιπάσματα δεν έσωνα.

    Ψύλλα δεν νομίζω ότι είχα φέτος 2010 - εκτός αν εννοείτε αυτό στην εικονα 11 της ανάρτησης http://grfistiki.blogspot.com/2010/11/blog-post_3537.html που λέω ότι δεν ξέρω τι είναι. Είχα τρια χρόνια (2006,2007,2008) ψύλλα και το χαρακτηριστικό ήταν η κόλλα στα φύλλα. Μόλις έκοψα το DECIS (2008), ένα χρόνο μετά (2009) σταμάτησα να έχω ψύλλα. Τυχαίο; Ίσως, αλλά εγώ έτσι το ερμηνεύω μέχρι τώρα και έγινα πολύ πιο προσεκτικός με τα εντομοκτόνα.
    Ευχαριστώ και πάλι για τη συμμετοχή σας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ζουμπόπουλος Χαραλαμπος13 Ιανουαρίου 2011 στις 10:17 π.μ.

    Ο Κος ΜΠΡΟΣΟΒΑΝΑΣ ητο ο οδηγος μου το 1987 στην εγκατασταση του φυστ/νος και μεχρι σημερα το βιβλιο του,πλην των νεωτερων φαρμακων,παραμενει κλασσικο.Το βιβλιο της Κας ΧΙΝΤΖΑΝΙΔΟΥ [2004] μοναδικο.Σας συνιστω την εργασια του Κου Β.ΜΠΟΥΡΝΑΚΑ 'καλλιεργητικη τεχνικη και φυτοπροστασια 'περ/κο ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ τευχος 3/2005 σελ.42-64.Ευχαριστω και καλο κλαδεμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. χαραλαμπος ζουμποπουλος21 Ιανουαρίου 2011 στις 12:13 μ.μ.

    Αγαπητέ Φυστίκι.Επειδή οι βροχές στην Ανατολική Στερεά είναι λιγοστές,χορηγώ τα λιπάσματα,ως συστήνει ο Μπρουσοβάνας 15 νοεμβρίου-15 δεκεμβρίου ωστε να έχουν το χρόνο να κατέβουν στίς ρίζες.Τα σημερινά σύνθετα λιπάσματα,βραδείας αποδεσμέσεως όπως και η νιτροθειική τέλη Φεβρ/ρίου είναι λίαν αποδοτικά.Η φιστικιά απαιτεί ικανές ποσότητες ετησίωςΝ,Ρ,και Κ σε αναλογία 20/10/20.Οντως ο λγόμενος κλαδοκάθαρος ειναι σημαντικός τόσο για την υγιεινή κατάσταση των δένδρων όσο και για την παραγωγικότητα αυτών.Χωρίς αφαίρεση των ξερών κλάδων και των προσβεβλημένων απο ΒΟΤ αλλά και χωρίς την χρήση Στρομπιλουρινών η παραγωγή μειώνεται πολύ σημαντικά οι οποίες βεβαίως δεν εχουν έγκριση για την φυστικιά αλλά όπως σημειώνετε και σεις εχουν γιά μήλα,αχλάδια,αμπέλια και στις εληές,ΕΛΛΑΣ το μεγαλείο σου.Για την χρήση των Στρο/νων στη φυστικιά πρέπει να πιέσουν οι συνεταιρισμοί και οι ομάδες παραγωγών,οι απλοί παραγωγοί συνθλίβονται μεταξύ Πολιτείας και εμπόρων.Καλό είναι το πρόγραμα Φυτοπροστασίας της ΒΑSF.Το PRISTINE δεν το γνωρίζω.ο κ.Μπουρνάκας τον μύκητα ΒΟΤ ως καιροσκόπο,θέλει βροχή 5 χιλ.καιθερμοκρασία 25βαθμούς και πάνω.Ευχαριστω για το εξαιρετικό blogspot σας.Η φυστικιά ειναι έρωτας,εχει πολλά μυστικά,σκεφθείτε πριν χρόνια μου έλεγε ένας γεροφυστικάς οτι η γονιμοποίηση γίνεται μέχρι την 9 πρωινη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αγαπητε Φυστικι.Τωρα που τελειωσε το κλαδεμα και η ζιζανιοκτονια κοιταξα το ςιτε Fruits-nutsτου UC οπου αναφερεται ως πλεον αποτελεσματικο για την ΒΟΤ το PRISTINE το οποιο ειναι μειγμα Πυραλοστρομπινης και Μποσκαλιδης[BOSKALID].Στη χωρα μας κυκλοφορει με το ονομα SIGNUM.Δοση 750-1000κ.εκ σε 1000 λιτρα νερο.Ειναι εξαιρετικο,με μικρο χρονο αναμονης[7 μερες],την ον χρονια ραντιζω μονο αυτο 4 Αυγουστου.Πρεπει ομως να χρησιμοποιειται κυκλικα με τα αλλα μυκητοκτονα αν και οπως αναφερει ο ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ δεν μεχρι τωρα ανθεκτικοτητα.Συνεχισε τον εμπλουτισμο του εξαιρετικου blog σου ,ειναι οαση στην ερημο της Ελληνικης πραγματικοτητος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ευχαριστώ τον κ. Ζουμπόπουλο για τις χρήσιμες και πρακτικές πληροφορίες που μας έχει προσθέσει με τα παραπάνω σχόλιά του.
    Θα ήθελα να προσθέσω στο θέμα των στρομπιλουρινών ότι παραγωγός κελυφωτών φιστικιών της Μάκρης μας πληροφόρησε ότι βρίσκει πολύ αποτελεσματικό το QUADRIS, Azoxystrobin (SYNGENTA). Εγώ μάλλον φέτος θα κάνω κάποιον συνδυασμό - εναλλαγή SIGNUM, QUADRIS αν και είναι OFF χρονιά μόνο και μόνο για να μειώσω όσο γίνεται το μόλυσμα.
    Εννοείται φυσικά ότι η δημοσιευση αυτών των πληροφοριών στο μπλόγκ μας δεν εγγυάται και την εγκυρότητά τους. Αυτός είναι εξάλλου και ο λόγος που παραμένουμε ανώνυμοι για να είστε όσο επιφυλακτικοί πρέπει να είστε απέναντι σε μια ανώνυμη πληροφορία.
    Δοκιμάστε συνεπώς με δικιά σας ευθύνη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Δημιουργήθηκε ο νέος Αγροτικός Συνεταιρισμός Φιστικοπαραγωγών Μώλου Φθιώτιδας, με 55 μέλη και 1900 στρέμμματα καλλιέργεια κελυφωτού φιστικιού. Η αναμενόμενη παραγωγή φέτος προβλέπεται περί τους 270 τόνους.
    Όποιος επιθυμεί να αγοράσει κελυφωτό φιστίκι ΠΟΠ Φθιώτιδας με άριστη ποιότητα όπως κάθε χρόνο, μπορεί να απευθυνθεί στα τηλέφωνα: 6974822666 και 6983390670.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. www.fistikimolou.gr

    H προσπάθεια του νεοσύστατου αγροτικού συνεταιρισμού τώρα και στο web

    ΑπάντησηΔιαγραφή